Materiały otagowane: fake news

Fałszywe wiadomości – antydobra w ekosystemie informacji

Fake news – demerit goods in the information ecosystem
ABSTRAKT

W sondażu przeprowadzonym w lutym 2018 r. na zlecenie Komisji Europejskiej 48 proc. Polaków przyznało, że codziennie lub prawie codziennie spotyka się z wiadomościami, które zniekształcają rzeczywistość lub są nieprawdziwe; 27 proc. spotyka się z fake newsami przynajmniej raz w tygodniu. Raport potwierdza, że problem fałszywych wiadomości i dezinformacji narasta. Znaczna część odbiorców mediów ma świadomość utrudnień w dostępie do rzetelnych źródeł informacji, wprowadzania w błąd, celowej dezorientacji, która wywołuje trudności ze zrozumieniem i interpretacją zjawisk. Wychodząc z założenia, że działania informacyjne podejmowane przez media nosiły dotąd cechy produkcji dóbr publicznych o użytecznym charakterze, w niniejszym artykule traktuje się fałszywe wiadomości i postprawdę jako antydobra wywołujące negatywne efekty w komunikacji społecznej. Wskazując konsekwencje dystrybucji alternatywnych faktów i fałszywych wiadomości dla podstawowych kategorii normatywnych, takich jak wolność słowa i swoboda przepływu informacji, postuluje się wdrażanie edukacji medialnej. Przeprowadzona przeze mnie w latach 2012–2017 obserwacja i analiza sposobów poszukiwania i przetwarzania informacji we współczesnych mediach pozwoliła sformułować wniosek, że upadek monopolu tzw. wielkich mediów i skokowy wzrost znaczenia mediów społecznościowych jako źródeł informacji doprowadziły do zdewaluowania imperatywu prawdy jako zasady dyskursu publicznego, a w konsekwencji do głębokiej deprofesjonalizacji dziennikarstwa i mediów. W ten sposób powstały sprzyjające warunki do rozpowszechniania mylących i fałszywych informacji.


Fake news in the United Kingdom and the United States.

A historical-conceptual sketch

ABSTRAKT

Od kilku lat w mediach rośnie liczba fake newsów. Nierzadko są one tworzone specjalnie, aby osiągnąć pewne cele, ale niestety coraz częściej fake newsem nazywane jest wszystko to, co jest sprzeczne z interesami partii (lub opcji politycznej), która jest w danym momencie u władzy. Pojęcie to jest wówczas używane jako wymówka, aby ograniczyć wolność słowa.


Pół żartem, pół fake newsem? Fikcyjne wiadomości jako narzędzie satyry na przykładzie działu kulturalnego serwisu „ASZdziennik”

Half-joking, half fake news? Fake news as a satire tool: The example of the cultural section of the "ASZdziennik" website
ABSTRAKT

Fikcyjne przekazy informacyjne o charakterze satyrycznym pozostają kategorią ściśle związaną ze zjawiskiem fake newsa, niejednokrotnie balansując na jego granicy. Celem niniejszego artykułu jest próba określenia, jakie implikacje dla twórców i odbiorców niesie ze sobą połączenie obu wspomnianych konwencji. Pytania o mechanizm działania, funkcje oraz możliwe zagrożenia wywoływane przez fake newsy preparowane dla rozrywki skonfrontowane zostały z analizą zawartości serwisu „ASZdziennik” – najpopularniejszego w Polsce portalu publikującego otwarcie zmyślone treści. Praca porusza kwestie parodiowanych przez stronę gatunków dziennikarskich, proporcji fikcji i autentyzmu w tekstach, ich aktualności, wartości informacyjnej oraz publicystycznej, a także transparentności całej idei funkcjonowania serwisu.


Oddziaływanie przekazów medialnych na świadomość zbiorową na przykładzie Wojny światów Orsona Wellesa

ABSTRAKT

Celem artykułu jest pokazanie zabiegów, wykorzystywanych przez media w celu kreowania nastrojów społecznych. Poddając analizie radiowe słuchowisko Orsona Wellesa, ukazano sposób, dzięki któremu kreując sytuacje kryzysowe, media są w stanie oddziaływać na odbiorców. W artykule przedstawiony został kontekst kulturowy potrzebny do zrekonstruowania wiedzy z początku XX wieku, zabiegi wykorzystane w radiowej wersji Wojny światów, a także zestawienie z innymi radiowymi komunikatami. Ostatnia część tekstu dotyczy siły oddziaływania mediów na kreowanie rzeczywistości i nadawania wiarygodności przedstawianym przez nich wiadomościom. Odwołując się do koncepcji medioznawczych, staram się pokazać niebezpieczeństwa płynące z biernego użytkowania środków masowego przekazu.


Przeciwdziałanie dezinformacji w dobie pandemii COVID-19

Countering Disinformation in the Time of the COVID-19 Pandemic
ABSTRAKT
Pandemii COVID-19 towarzyszyło rozprzestrzenianie się na szeroką skalę nieprawdziwych lub wprowadzających odbiorców w błąd informacji. W odpowiedzi na ten problem państwa, organizacje międzynarodowe, przedsiębiorstwa (zwłaszcza platformy cyfrowe, takie jak Facebook, czy Twitter), a także inicjatywy obywatelskie (w tym fact-checkingowe) rozwijały różnego rodzaju działania, których celem było ograniczenie zasięgu internetowej dezinformacji. Niniejszy artykuł ma charakter eksploracyjno-opisowy. Jego głównym celem jest przedstawienie wiodących inicjatyw antydezinformacyjnych podejmowanych w czasie pandemii koronawirusa przez podmioty z sektora publicznego, prywatnego i pozarządowego, a także scharakteryzowanie specyfiki wyłaniającego się systemu zwalczania ukrytej propagandy cyfrowej według teoretycznych założeń perspektywy internet governance.

Sztuczna inteligencja i przyszłość wiadomości

Refleksje na temat dziennikarstwa z perspektywy immersji AI

Artificial Intelligence and the Future of News Reflections on Journalism from the Perspective of the AI Immersion
ABSTRAKT
Pojawienie się sztucznej inteligencji (AI) w naszym życiu jest bezpośrednim efektem potrzeby postępu społeczeństwa. Jednak szybkość, z jaką przenika on wszystkie dziedziny naszego życia, wpływa na to, jak rozumiemy świat, komunikujemy się, podróżujemy i pracujemy. Ten artykuł ma na celu analizę zjawiska fałszywych wiadomości jako bezpośredniej konsekwencji pojawienia się sztucznej inteligencji w świecie dziennikarskim, a także przedefiniowania dziennikarstwa poprzez wprowadzenie sztucznej inteligencji do środowiska pracy. Z czasem rozwój nowych technologii stworzył przesłanki dla nowego rodzaju wolności, dając jednostkom możliwość wyrażania siebie poprzez stale rosnącą liczbę platform.Ponadto cyfryzacja wpływa również na pracę dziennikarza, generując w ten sposób liczne pytania: Czy wolność, jaką dają nowe technologie, jest korzystna czy toksyczna? Jak możemy odróżnić prawdziwe od fałszywych wiadomości? Jaka jest przyszłość dziennikarstwa? Czy algorytmy będą w stanie tworzyć treści lepiej niż ludzie?

Nowa odsłona chińskiej dezinformacji – rosnąca zbieżność z rosyjskimi taktykami a pandemia COVID-19

A New Look at Chinese Disinformation - Growing Convergence with Russian Tactics and the COVID-19 Pandemic
ABSTRAKT
Dezinformacja nie jest zjawiskiem nowym, jednak niewątpliwie coraz powszechniejszym, stanowiącym zagrożenie zarówno dla współczesnych społeczeństw, jak i państw demokratycznych. Celem artykułu jest analiza ewolucji chińskiej dezinformacji, która stała się wyraźna od chwili wybuchu pandemii COVID-19, oraz skonfrontowanie jej z rosyjskim odpowiednikiem. Artykuł przedstawia wcześniejszą, defensywną praktykę Pekinu w kontekście rozprzestrzeniania dezinformacji, polegającą na poprawie wizerunku Chin za pomocą pozytywnych przekazów dotyczących państwa. Szczególna uwaga została poświęcona zmianie chińskiego podejścia od czasu pandemii COVID-19 na bardziej ofensywne, korzystające z rosyjskich metod i narzędzi dezinformacyjnych. Przedstawiono m.in. obecność chińskich dyplomatów na Twitterze w duchu wolf-warrior diplomacy, działania Pekinu w USA, Afryce i Europie oraz chińskie narzędzia wpływu, takie jak TikTok. W artykule analizuje się także podobieństwa i różnice pomiędzy chińską i rosyjską dezinformacją, zwracając uwagę na słabe i mocne strony obu państw w kontekście prowadzenia operacji wpływów. Biorąc pod uwagę stosunkowo małą wiedzę na temat chińskich kampanii dezinformacyjnych, szybkość uczenia się oraz ogromny potencjał Chin w postaci zróżnicowanych narzędzi wpływu, zarówno online, jak i offline, można stwierdzić, że chińska dezinformacja będzie coraz potężniejszym narzędziem wykorzystywanym przez ten kraj na arenie międzynarodowej.

Polskie Towarzystwo Kumunikacji Społecznej
IDMiKS UJ

Institute of Journalism, Media and Social Communication

Content of the articles is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International license