Com.press

e-ISSUES

Com.press 2(3) 2019 • September 2019

Download PDF Download {PDF SPREADS)

Od redakcji

Najnowszy numer Com.pressu jest pierwszym, którego wydawcą – wraz z Instytutem Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego – jest Polskie Towarzystwo Komunikacji Społecznej. Decyzja o podzieleniu się obowiązkami wydawniczymi jest rozwinięciem współpracy z Towarzystwem, która trwała już od drugiego numeru. Z założenia Com.press ma być periodykiem ukierunkowanym na głębszą integrację młodszego pokolenia polskich medioznawców, otwartym na różnorodne, śmiałe, czasami nie do końca jeszcze wykrystalizowane propozycje badawcze. Siódmy numer to jeszcze za wcześnie, by ocenić, do jakiego stopnia udaje nam się realizować ten cel. Wierzymy jednak, że włączenie Com.pressu w strukturę PTKS to krok w dobrym kierunku.

Zwrot narracyjny jest widoczny w naukach społecznych od dłuższego czasu. U jego podstaw leży prosta obserwacja: istotną częścią naszej ludzkiej aktywności społecznej jest snucie opowieści z bohaterami, fabułą, zwrotami akcji i morałami. W tekście otwierającym ten numer Com.pressu Izabela Golonka przedstawia zastosowanie tej perspektywy do badań nad strategiami marketingowymi luksusowych marek modowych. Jak wskazuje Autorka, umiejętność przedstawienia danego przekazu reklamowego jako wspólnej opowieści producenta i potencjalnego konsumenta produktu jest podstawową strategią komunikacyjną w omawianej branży.

Piotr Stępniak przypomina w swoim artykule o słynnym słuchowisku Orsona Wellesa i masowej panice, którą (rzekomo) ono wywołało. Autor analizuje szczegóły słuchowiska oraz przedstawia jego medialne i naukowe interpretacje. Dzięki temu otwiera drogę do głębszej refleksji na temat roli, jaką współczesne technologie medialne mogą odgrywać w kształtowaniu wyobrażeń o faktach w świecie. Jeśli dziś zastanawiamy się, jak to możliwe, że 80 lat temu słuchacze byli aż tak naiwni i dali się nabrać Wellesowi, to pomyślmy, czy my sami – nie dostrzegając tego – nie wpadamy w analogiczną pułapkę bezkrytycznego zaufania do najnowszych technologii.

Sylwia Zawadzka przygląda się oddziaływaniu mediów z innej strony. Analizuje wizerunek niemieckiej partii Alternative für Deutschland (AfD) w polskich tygodnikach opinii. Zawadzka pokazuje, jak media, korzystając z możliwości selekcji informacji, kształtują wizerunek AfD, pod wieloma względami odmienny od tego, co deklaruje sama partia. Na ogół jest to negatywny obraz. Otwartym pytaniem pozostaje, czy takie zabiegi przyczyniają się do lepszego zrozumienia przez polskiego czytelnika powodów, dla których AfD powstała i zdobyła pewną pozycję na niemieckiej scenie politycznej, czy też przeciwnie – potęgują zamieszanie, niepewność i niezrozumienie napięć, które rozsadzają współczesną Europę.

O problemach Europy pisze również Hubert Kuliński. Autor dokonał analizy publicznych wystąpień czołowych polskich polityków, by odnaleźć tam próby tworzenia wrogiego wizerunku Unii Europejskiej. Taka sytuacja jest politycznie złożona i może prowadzić do dysonansu u odbiorców: czy wrogiem ma być struktura, którą sami tworzymy? Kuliński dokumentuje różne dyskursywne zabiegi, pozwalające na oddzielenie Unii jako wspólnoty od Unii jako instytucji, i to właśnie ta druga rama interpretacyjna pozwala na przedstawianie Unii Europejskiej w kategoriach wroga. Ale to wszystko można sprowadzić do dobrze znanego w studiach nad komunikacją polityczną mechanizmu kształtowania polityki wewnętrznej za pomocą polityki zagranicznej. Unijny wróg jest więc wrogiem bardzo potrzebnym do sprawowania władzy w kraju.

Numer zamyka artykuł Weroniki Majek o prawnych aspektach trudnej pracy dziennikarza śledczego. Jak trafnie pisze Autorka: dziennikarz śledczy działa na granicy prawa. Musi więc lepiej niż ktokolwiek inny wiedzieć, gdzie ta granica jest, w jakich szczególnych okolicznościach może ją przekroczyć i z jakimi konsekwencjami musi się potem liczyć. Między wierszami tekstu Majek można wyczytać apel o pogłębioną dyskusję nad relacjami między prawem a realiami pracy współczesnych dziennikarzy.


2(3) Media i komunikacja społeczna

Storytelling jako strategia wizerunkowa i jej zastosowanie w audiowizualnych przekazach promocyjnych wybranych marek ekskluzywnych

Storytelling as an image strategy and its usage in audiovisual promotional messages of the selected exclusive brands
ABSTRAKT

Ewolucja sposobów rozumienia i kreowania marki oraz odkrywania jej istotnych funkcji sprawiła, że współcześni specjaliści do spraw marketingu i PR sięgają po nowoczesne metody kreowania wizerunku firmy, w tym marketing narracyjny. Celem cyfrowych przekazów marketingowych (digital storytelling) jest często sprawienie, aby widownia była bardziej skupiona na opowieści na temat marki niż na samym produkcie, choć skutki sprzedażowe mają dotyczyć także produktu. Celem artykułu jest przedstawienie koncepcji i założeń marketingu narracyjnego jako strategii wizerunkowej marek ekskluzywnych, jak również charakterystyka ich użycia w konkretnych materiałach promocyjnych wybranych marek. Na podstawie przedstawionej analizy materiału empirycznego zawierającego przekazy promocyjne marek, takich jak: Chanel, Dior, Gucci, dowiedziono, że storytelling ma istotny udział w tworzeniu relacji marka–odbiorca. Podstawą jest odnoszenie się do wspólnych dążeń, pragnień i personifikacji marki w celu łatwiejszego utożsamiania się z nią. Ustalono również, że marketing narracyjny wpływa też pozytywnie na popularność materiałów promocyjnych.


Oddziaływanie przekazów medialnych na świadomość zbiorową na przykładzie Wojny światów Orsona Wellesa

ABSTRAKT

Celem artykułu jest pokazanie zabiegów, wykorzystywanych przez media w celu kreowania nastrojów społecznych. Poddając analizie radiowe słuchowisko Orsona Wellesa, ukazano sposób, dzięki któremu kreując sytuacje kryzysowe, media są w stanie oddziaływać na odbiorców. W artykule przedstawiony został kontekst kulturowy potrzebny do zrekonstruowania wiedzy z początku XX wieku, zabiegi wykorzystane w radiowej wersji Wojny światów, a także zestawienie z innymi radiowymi komunikatami. Ostatnia część tekstu dotyczy siły oddziaływania mediów na kreowanie rzeczywistości i nadawania wiarygodności przedstawianym przez nich wiadomościom. Odwołując się do koncepcji medioznawczych, staram się pokazać niebezpieczeństwa płynące z biernego użytkowania środków masowego przekazu.


Wizerunek partii prawicowo­-populistycznych w polskich mediach na przykładzie Alternatywy dla Niemiec

The image of right–wing populist parties in Polish media on the example of Alternatives for Germany
ABSTRAKT

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie mechanizmu kreowania wizerunku niemieckiej partii prawicowo-populistycznej Alternatywa dla Niemiec (Alternative für Deutschland, AfD) w polskiej przestrzeni medialnej z uwzględnieniem światopoglądowego zróżnicowania ośrodków medialnych. Głównymi metodami badawczymi, które posłużyły do przeprowadzenia badań, były: analiza zawartości mediów oraz metoda komparatystyczna, natomiast materiałem empirycznym wykorzystanym do przeprowadzenia analizy były wybrane artykuły z serwisów polskich tygodników opinii. Analizie poddano tym samym przekazy medialne dotyczące ideologii, programu i aktywności liderów partii, która stała się przedmiotem wielu debat, odnosząc sukcesy wyborcze zarówno na krajowej, jak i unijnej scenie politycznej. Media były głównym narzędziem budowania wizerunku partii za granicą. Praca opiera się na założeniu, zgodnie z którym ośrodki medialne w Polsce poprzez wykorzystywanie strategii gatekeeping kreują w okresach kampanii wyborczych przeważnie negatywny wizerunek AfD i radykalizują jej profil ideowo-programowy.


Budowanie wizerunku wroga w dyskursie politycznym. Unia Europejska słowami wybranych polskich polityków w latach 2016–2018

Building the enemy image in political discourse. Polish politicians about the European Union in years 2016–2018
ABSTRAKT

Celem niniejszej pracy było zbadanie, czy czołowi polscy politycy mający wpływ na politykę wewnętrzną i zewnętrzną Polski budowali wrogi wizerunek Unii Europejskiej w swoich wystąpieniach sejmowych. W badaniu przeanalizowano stenogramy wystąpień sejmowych traktujących o Unii Europejskiej, której autorami byli: premierzy Beata Szydło i Mateusz Morawiecki, ministrowie spraw zagranicznych Witold Waszczykowski i Jacek Czaputowicz, prezydent RP Andrzej Duda oraz lider partii rządzącej Jarosław Kaczyński. Badanie przeprowadzone metodą analizy treści wykazało, że w wypowiedziach polityków związani z partią Prawo i Sprawiedliwość przejawiało się budowanie wrogiego obrazu Unii.


Dziennikarstwo śledcze jako działanie na granicy prawa – analiza wybranych przepisów w kontekście pracy reporterskiej

Investigative journalism as an activity on the border of law – analysis of selected legal provisions in the context of media reporting
ABSTRAKT

Dziennikarstwo śledcze wiąże się z działaniem na granicy przepisów prawa. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w której reporter dysponuje wiedzą o przestępstwie, znajduje się w posiadaniu dowodów, którymi mogą interesować się organy ścigania, lub podejmuje kroki, których efekt może stanowić szkodę wobec prowadzonego śledztwa, dochodzenia lub postępowania sądowego. W artykule zanalizowano powyższe sytuacje w świetle obowiązujących przepisów prawa oraz wskazano postulaty de lege ferenda, aby poprawić sytuację aktywnych dziennikarzy dochodzeniowych.


Polskie Towarzystwo Kumunikacji Społecznej
IDMiKS UJ

Institute of Journalism, Media and Social Communication

Content of the articles is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International license